Παιδιά και ζώα: μια τρυφερή σχέση

Από την Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγος- Παιδοψυχολόγος

Η σχέση του παιδιού με τα ζώα είναι παλιά, βαθιά και γεμάτη μυστικά.

Μιλούν τελείως διαφορετικές γλώσσες και παρ’ όλα αυτά  επικοινωνούν θαυμάσια . Σίγουρα η παρουσία ενός ζώου στη ζωή του παιδιού μπορεί να συμβάλει θετικά στη σωστή του ανάπτυξη. Το ζώο γίνεται φίλος, σύντροφος και συνένοχός του στις ζαβολιές.

Από πολύ νωρίς, το παιδί ενδιαφέρεται για τα ζώα και ανακαλύπτει σ’ αυτό ένα ζωντανό παιχνίδι, μόνιμα διαθέσιμο να τρέξει και να πηδήξει, κάτι που του δίνει μεγάλη χαρά. Ποιος γονιός δεν εκπλήσσεται βλέποντας το μικρό του να τρέχει χαρούμενο πίσω από τα περιστέρια και τα σπουργιτάκια ή όταν προσπαθεί να αγκαλιάσει τρυφερά το σκυλάκι ή τη γατούλα, που συναντά στο δρόμο.

Είναι γεγονός ότι, μόλις το παιδί αποκτήσει ένα ζώο, το εντάσσει στο μικρόκοσμό του και γίνεται ο σύντροφός του στο παιχνίδι, που το οδηγεί σε πολλές ανακαλύψεις και συνειδητοποιήσεις.

Παρατηρεί ότι, όπως το ίδιο, έτσι και ο καινούργιος του φίλος πεινάει, διψάει, ζεσταίνεται ή κρυώνει. Κοντά του το παιδί μαθαίνει τον κύκλο της ζωής. Παρακολουθεί την ανάπτυξή του, τη συμπεριφορά του, τη διαδικασία της  γονιμοποίησης, τη γέννηση, την αρρώστια αλλά και το πώς φεύγει από τη ζωή. Του δημιουργούνται απορίες και ερωτήματα που οι γονείς καλούνται να απαντήσουν και είναι ανάγκη να το βοηθήσουν, ώστε να κατανοήσει κάποια πράγματα.
Το ζώο προσφέρει την αίσθηση της ελευθερίας, είναι πιο γρήγορο, πιο ελαφρύ, ακούραστο και το πεδίο δράσης του φαντάζει ατελείωτο.

Το παιδί δε βλέπει το ζώο ως υποκατάστατο φίλου ή αδελφού. Το βλέπει ως μια ύπαρξη που καλύπτει ανάγκες του, χωρίς να το κρίνει. Το ζώο είναι ένας συνομιλητής με άκρως ιδιαίτερα προσόντα.

Είναι ο υπομονετικός ακροατής που δε βρίσκει καμιά ιστορία ακατανόητη ή ανιαρή, που δεν διακόπτει για να ρωτήσει κάτι ούτε παρεμβαίνει. Ακούει τα πάντα και μ’ ένα γρύλισμα ή ένα κούνημα των αφτιών του φανερώνει ότι η ιστορία του άρεσε. Δείχνει  κατανόηση για τους κακούς βαθμούς αλλά και για την ακεφιά, χωρίς να του ζητά εξηγήσεις. Το ζώο είναι ο προστάτης και δίνει δύναμη στο παιδί με την παρουσία του. Μ’ έναν τέτοιο σύντροφο δεν είναι πια κανείς μόνος του, αντιμέτωπος με τον κόσμο  των μεγάλων. Εξάλλου, πάνω στο ζώο το παιδί μπορεί να εκφορτίσει την επιθετικότητά του και άλλα αρνητικά συναισθήματα και στη συνέχεια να συμφιλιωθεί μαζί του αμέσως. Το ζώο διδάσκει μια μεγάλη αρετή: δεν προδίδει τους φίλους του. Το παιδί χαλαρώνει πάντως τη σχέση του με τα ζώα στην εφηβεία, όταν πια αρχίζουν τα πρώτα ερωτικά  σκιρτήματα. Η επιθυμία των περισσότερων πιτσιρικάδων να αποκτήσουν ένα δικό τους ζώο εκφράζει την ανάγκη τους να αγαπήσουν, να κατέχουν, να διατάζουν και να υπακούνε. Το αντιμετωπίζουν ως σύντροφο  και όχι ως αντικείμενο, που μπορεί να παραβλέψει κάποιος. Και τα ζώα, όμως , από την δική τους πλευρά, αγαπούν και αφοσιώνονται στα παιδιά, ακριβώς επειδή τους φέρονται τόσο αυθόρμητα . Όσο για τους γονείς, αυτοί από τη μεριά τους φοβούνται  μερικές φορές τις αρρώστιες και την ακαταστασία που μπορεί να προκαλέσουν αυτά, κυρίως μέσα στο σπίτι.

Σε κάθε περίπτωση, προτού αποφασίσετε να αποκτήσετε ένα ζώο, πρέπει να σκεφθείτε τα πρακτικά προβλήματα, όπως τις συνθήκες διαμονής του, τις διακοπές και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αλλά και την ηλικία και την προσωπικότητα του  παιδιού σας.

Για παράδειγμα, μια γάτα είναι πιο ανεξάρτητη, θέλει λιγότερη φροντίδα, δε χρειάζεται να τη βγάζετε έξω για τις ανάγκες της ή για βόλτα, δεν κάνει φασαρία και δε  θέλει…πλύσιμο.

Από την άλλη, ο σκύλος είναι πιο υπομονετικός και πιο πιστός. Βοηθά το παιδί να κοινωνικοποιηθεί, το κάνει να κατανοήσει την έννοια της φιλίας και του ξυπνά τη στοργή και τη χαρά της προσφοράς.

Για ένα παιδί, λοιπόν, από 6 ετών και πάνω, μια γάτα μπορεί να αποτελέσει θαυμάσιο σύντροφο. Για ένα μικρότερο παιδί, όμως, προτιμήστε ένα σκύλο, ο οποίος θα συμπεριφέρεται με μεγαλύτερη υπομονή προς το μικρό, το οποίο σίγουρα ώρες-ώρες θα γίνεται τυραννικό στις εκδηλώσεις στοργής του.

Η συμβουλή κάποιου ειδικού κτηνίατρου για τα θέματα υγιεινής και τα εμβόλια είναι, φυσικά, απαραίτητη.

Προτού φέρετε το ζώο στο σπίτι…..
-Αρχικά συζητήστε με το παιδί για το είδος του ζώου που θέλει να αποκτήσει.
-Φροντίστε να αποφασίσετε μαζί με το παιδί
-Θα ήταν καλό να συζητήσει αυτή την επιθυμία με άλλους, που ήδη έχουν ζώο στο σπίτι τους.
-Πρέπει να καταλάβει ότι η συμβίωση μ’ ένα ζώο συνεπάγεται, πέρα από τη συντροφιά, τη χαρά και το παιχνίδι, και κάποιες υποχρεώσεις.
-Εξηγήστε του ότι το ζώο δεν είναι παιχνίδι, όπως ο αρκούδος του,  θέλει κατανόηση και σεβασμό, όπως κάθε άλλος σύντροφος στο παιχνίδι.  Δώστε στο ζώο ένα όνομα από την πρώτη στιγμή που θα αρχίσει να ζει μαζί σας.
-Θυμηθείτε ότι το παιδί δεν πρέπει να του τραβάει την ουρά ή τα αφτιά ούτε να το γυρίζει ανάποδα για να παίζει.
-Να αποφεύγετε τις συχνές παρατηρήσεις.

Καταλήγοντας, θα λέγαμε ότι το παιδί μαθαίνει κοντά στο ζώο τι σημαίνει αγάπη αλλά και τον τρόπο να την εκδηλώνει. Όταν τα παιδιά μαθαίνουν από μικρά να αγαπούν τα πλάσματα της φύσης, δεν μπορεί παρά να γίνουν φιλόζωοι όταν ενηλικιωθούν. Μην ξεχνάμε ότι η αγάπη για τα ζώα αποτελεί προυπόθεση  για την αληθινή ανθρωπιά, μια αξία που έχουμε ιδιαίτερα ανάγκη στην εποχή μας.